Γαγγλιακή Κύστη
Τι είναι;
Πρόκειται για κυστικό σχηματισμό που εμφανίζεται κοντά σε αρθρώσεις ή τενόντια έλυτρα, συνηθέστερα στην κερκιδική πλευρά του καρπού ραχιαία ή παλαμιαία. Υπάγεται στους καλοήθεις όγκους λόγω χωροκατακτητικής συμπεριφοράς (το περιεχόμενο απωθεί τα τοιχώματα προς την περιφέρεια) αλλά δεν είναι νεόπλασμα. Τα όριά του είναι ομαλά και το μέγεθός του αυξομοιώνεται ανάλογα με τις κινήσεις και την καταπόνηση.
Πώς σχηματίζεται;
Παρά το γεγονός ότι η αιτιολογία δεν είναι πάντα σαφής, συνήθως η εμφάνισή του ακολουθεί επαναλαμβανόμενους μικροτραυματισμούς (υπέρχρηση) ή κάκωση.
Τι περιέχει;
Το περιεχόμενο των γαγγλίων είναι «ζελατινώδες» και περιλαμβάνει μεταξύ άλλων υαλουρονικό οξύ και βλεννοπολυσακχαρίτες όπως και το αρθρικό υγρό.
Τι συμπτώματα προκαλεί;
Ανάλογα με την εντόπισή τους τα γάγγλια ασκούν πιεστικά φαινόμενα στα παρακείμενα μαλακά μόρια και μπορεί να δημιουργούν αντίστοιχα συμπτώματα. Όταν πιέζουν αισθητικές απολήξεις νεύρων είναι επώδυνα ή μπορεί να προκαλούν και αιμωδίες (μουδιάσματα). Επίσης μπορεί να περιορίζουν το εύρος κίνησης μιας άρθρωσης. Παράλληλα είναι δυνατόν να εξασθενούν τη συλληπτική ικανότητα του χεριού (πίεση στο οπίσθιο μεσόστεο νεύρο). Κάποιες φορές όταν το γάγγλιο είναι πολύ κοντά σε κάποια αρτηρία (πχ κερκιδική αρτηρία) φαίνεται σα να «κτυπάει» – δηλαδή σφύζει.
Είναι πάντα χειρουργική η αντιμετώπιση ενός γαγγλίου;
Αν δε δημιουργούν συμπτώματα τα γάγγλια δε χρειάζεται να αφαιρούνται. Είναι σημαντικό να έχουμε αποκλείσει άλλου είδους μάζες (π.χ. γιγαντοκυτταρικοί όγκοι, σαρκώματα). Έτσι όταν δεν είναι προφανής η διάγνωση μπορεί να χρειαστεί και απεικονιστικός έλεγχος. Τα κυστικά μορφώματα -σε αντίθεση με τα συμπαγή- κατά κανόνα δεν εγείρουν υποψίες για ύπαρξη κακοήθειας.
Μπορούμε να παρακεντήσουμε ένα γάγγλιο;
Η παρακέντηση ενός γαγγλίου με βελόνα μεγάλης διαμέτρου ελαττώνει τις διαστάσεις του γαγγλίου χωρίς όμως να το εξαλείφει. Έχει δοκιμαστεί η έγχυση κορτικοστεροειδούς μέσα στη γαγγλιακή κύστη ώστε η αφαίρεση του περιεχομένου να συνδυαστεί με έντονη τοπική αντιφλεγμονώδη δράση, προκειμένου να υποχωρήσει. Παρόλα αυτά συχνά το γάγγλιο υποτροπιάζει και επανεμφανίζεται επώδυνο με πιο συμπαγή και σκληρά τοιχώματα.
Ποιους άλλους τρόπους αντιμετώπισης έχουμε;
Στο παρελθόν ήταν συνήθης πρακτική η έντονη συμπίεση ή πλήξη του γαγγλίου μέχρι τη ρήξη του, ακολουθούμενη από εφαρμογή νάρθηκα. Λόγω όμως της συχνής γειτνίασης του γαγγλίου με αγγεία και νεύρα υπήρχαν ιατρογενείς επιπλοκές (άλγος – αιμάτωμα). Οι πιθανότητες υποτροπής ήταν μεγάλες και η διαδικασία επώδυνη, οπότε η μέθοδος αυτή δε χρησιμοποιείται.
Για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων, εκτός από την τροποποίηση των υπεύθυνων δραστηριοτήτων, δίνεται αγωγή με αντιφλεγμονώδη και χρησιμοποιούνται νάρθηκες. Όταν τα συμπτώματα επιμένουν και η συντηρητική αντιμετώπιση αποτυγχάνει, έχει ένδειξη η χειρουργική αφαίρεση του γαγγλίου.
Είναι επικίνδυνη η χειρουργική αντιμετώπιση του γαγγλίου;
Η αφαίρεση ενός γαγγλίου είναι σχετικά ασφαλής διαδικασία. Η επικινδυνότητα προκύπτει από την παρουσία αγγείων και νεύρων στην περιοχή, που μπορεί να τραυματιστούν. Επίσης υπάρχει πιθανότητα επανεμφάνισης, στο ίδιο η παρακείμενο σημείο εφόσον παραμένουν οι εκλυτικοί παράγοντες.